Tarih yerinde ve güzel bir benzetmeyle toplumun hafızası diye tanımlanır. Bu hafızanın kayıt defterleri ise tarihsel belgelerdir. Fatma Âliye Hanım'ın Ahmet Cevdet Paşa ve Zamanı kitabı Osmanlının son dönemine tanıklık eden olayları bizatihi yaşayan biri tarafından kaleme alınmıştır. Fatma Âliye Hanım, Ahmet Cevdet Paşa'nın kızı olması dolayısıyla, olayları babasının ve yakın arkadaşlarının bakış açısına göre anlatmaktadır. Zaten gerçeklik ressam için neyse tarihçi için de odur; nasıl ki tek bir manzara yok